środa, 25 marca 2009

Stary Parlament Islandii

Thing, znany już ludom wczesnogermańskim, był rodzajem zgromadzenia ludowego. To właśnie podczas thingów wikingowie stanowili prawo na obszarach, które zajmowali. Althing był prawdopodobnie takim zgromadzeniem, tylko ważniejszym, bowiem oprócz funkcji ustawodawczej – jak byśmy mogli to dzisiaj określić – przysługiwały mu kompetencje sądownicze. Prawo głosu mieli na nim wszyscy wolni mężczyźni, tzw. godi i ich delegaci. Althing wybierał przewodniczącego na 3 lata.

Althing powołano w 930 r. W przeciwieństwie do większości innych ówczesnych tworów państwowych o potrzebie jego istnienia nie decydowały względy bezpieczeństwa i obrony, ale raczej tradycje rodowe, konieczność objęcia tym samym prawem ludności zamieszkującej określone terytorium oraz stale przybywających nowych osadników. Dodatkowym, chyba istotnym powodem była zapewne chęć kontaktowania się ludzi, którzy żyli na wyspie w małych skupiskach i w dużym oddaleniu od siebie. Parlament zbierał się w Dolinie Þingvellir do 1879 r. Zawsze latem, co roku (w najtrudniejszych latach dominacji duńskiej co 2 lata) obradowano na zboczach skał, pod gołym niebem. Althingi zbierały się początkowo na 3 dni, ale później obrady wydłużyły się nawet do 3 tygodni.


W X wieku, wobec małego zaludnienia i trudności komunikacyjnych, władza rzeczywiście należała do Althingu, w którym z kolei największe wpływy miała grupa godich. 36 z nich stanowiło izbę ustawodawczą, zwaną Lögrettą. Do izby tej dołączono później biskupów i była to najwyższa władza krajowa. Lögretta dokonywała wyboru przewodniczącego Althingu. Miał on nieograniczone prawo głosu.
Althing miał również odpowiednik izby sądowniczej, czy jak byśmy dzisiaj mogli określić, rodzaj sądu najwyższego. Godi wybierali początkowo 4 sędziów dla każdego z okręgów. W XI w. powstała jednakże piąta izba sądowa (obok czterech okręgowych) w łonie samego Althingu. Delegowano do niej 48 sędziów.
Ówczesny system islandzki miał unikalny charakter. Nie było w nim skutecznych ogniw władzy wykonawczej. Demokratyczny przywilej, zarówno uczestniczenia w obradach oraz decydowania w różnych sprawach przez wolnych obywateli w Althingu nie zawsze gwarantował skuteczną egzekucję prawa, albowiem obywatel sam musiał realizować korzystne dla niego rozstrzygnięcia.
W XIII w. Islandia znalazła się pod panowaniem norweskim, a składający się z 84 członków Althing utracił sporo kompetencji na rzecz króla. Lögretta pozbawiona została uprawnień legislacyjnych. Dalsze jednak ograniczenie jego roli nastąpiło w kolejnym stuleciu. Wyspa popadła bowiem pod panowanie duńskie. Althing zbierał się rzadziej, a sesje były najczęściej krótkie i nie podejmowano na nich ważkich spraw. W 1800 r. całkowicie zakazano istnienia Althingu, ale już w roku 1843 dekretem królewskim przywrócono jego namiastkę. Po odbytych wyborach izba zebrała się w 1845 r. w składzie 26 posłów, z których 20 delegowały wszystkie okręgi (po jednym przedstawicielu), a 6 mianował król.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz